Opinia o projekcie
Opinia
o projekcie
Programu Rozwoju Oświaty Polskiej za Granicą
i Oświaty Polonijnej na lata 2009-2011
Ministerstwa Edukacji Narodowej
Przeobrażenia społeczne, w jakich uczestniczy Polska po wejściu do Unii Europejskiej wyzwoliły gwałtowny wzrost poziomu mobilności Polaków. Dynamika procesów migracyjnych tworzy nowe fazy migracji, w których w ślad za rodzicami wyjeżdżają z kraju ich dzieci.
Zjawisko migracji Polaków przynosi wielkie wyzwania społeczne zarówno dla oświaty krajowej jak i oświaty polskiej poza granicami i rodzi konieczność przekształcania anachronicznych już struktur edukacyjnych w nowoczesne formy zdolne sprostać nowym zadaniom.
Tak sformułowane cele stawia przed sobą Program MEN rozwoju oświaty polskiej za granicą i oświaty polonijnej na lata 2009-2011. Jego integralnym składnikiem jest nawiązująca do polskiej Podstawy Podstawa programowa dla uczniów polskich uczących się za granicą. Dzięki niej zostaną wyrównane szanse edukacyjne uczniów korzystających dziś z różnych systemów oświaty polskiej poza granicami. Program rozwoju…jest ważnym narzędziem w tworzeniu nowych struktur oświatowych, w których rodzice są aktywną stroną w procesie edukacyjnym swych dzieci.
1. Popieramy zasadę współpracy szkół społecznych i szkół w obcych systemach edukacji, w których odbywa się nauka języka polskiego lub w języku polskim z Zespołem Szkół dla Dzieci Obywateli Polskich Czasowo Przebywających za Granicą przy poszanowaniu autonomii i integralności tych placówek.
2. Tworząc nowy model oświaty polonijnej, należy bardziej wnikliwie prześledzić zjawiska towarzyszące dziecku w procesie migracyjnym i przwiązać większą wagę do powstania takich szkół, które będą pełnić istotne funkcje w polskich społecznościach i w społeczeństwach kraju osiedlenia. Szkoły te mogą być szansą z jednej strony dla zintegrowania polskich środowisk poza granicami, z drugiej dla zbudowania nowoczesnych więzi z społeczeństwem kraju przyjmującego. Język polski uczony w tych szkołach może odegrać wielką rolę w procesie wsparcia dziecka migrującego w jego nowym środowisku i ułatwić mu powrót, gdy jego rodzina podejmie taką decyzję.
3. Przy opracowaniu rocznego trybu przygotowania ułatwiającego dziecku płynne włączenie się do polskiego systemu edukacji należy pamiętać, że powróci ono wyposażone w wiedzę i umiejętności wynikające z dwujęzyczności i funkcjonowania w dwu kulturach. Ta wiedza i umiejętności powinny zostać dobrze wykorzystane w polskim systemie oświatowym.
4. W Programie zbyt mało miejsca poświęcono możliwościom kontynuowania nauki języka ojczystego w systemach oświatowych państw unijnych, które stwarza dyrektywa o prawie dzieci migrantów do nauki swego języka ojczystego. Wykorzystując tę możliwość, należy jednak uważnie monitorować stopień wywiązywania się unijnych partnerów ze swoich oświatowych zobowiązań.
5. Bardzo ważnym ogniwem edukacji ojczystej poza granicami jest nauczyciel przedmiotów ojczystych. Jednak nie w pełni dostrzega się w Programie konieczność zmiany jego roli. Trzeba pamiętać, że uczy on dzieci żyjące na co dzień w społecznościach wielojęzycznych i wielokulturowych dlatego musi zostać wyposażony w szerokie kompetencje kulturowe a jednocześnie w dużą wiedzę o psychologicznych i socjologicznych konsekwencjach przebiegu procesów migracyjnych u dzieci. Jest to też ważne założenie dla nowoczesnego systemu doskonalenia nauczycieli, który musi wreszcie wyjść poza ciasne ramy przedmiotowości i wykreować nowoczesną wizję nauczyciela języka ojczystego w nowoczesnej Europie. Służyć temu powinny nowej jakości oferty szkoleniowe tworzone w oparciu o raporty z sieci Euridice i raporty z prac Komisji Europejskiej.
6. Tym celom zapewne będą także służyć podręczniki i inne pomoce dostosowane do nowej Podstawy Programowej a także Platforma Edukacyjna, której powstanie jest bardzo pożądane i oczekiwane. Jej twórcy muszą jednak wypracować nowoczesne, atrakcyjne formy interaktywnego przekazu umiejętnie łączące wagę zawartości z lekkością formy.
7. Realizacja procesu oświatowego musi być na bieżąco monitorowana. Przy tworzeniu systemu monitoringu należy zwrócić uwagę na stworzenie sprawnego przepływu informacji zwłaszcza, że obejmie on wiele krajowych i zagranicznych podmiotów.
8. TKOP w Danii wyraża uznanie dla kierownictwa MEN za podjęcie wielkiego wyzwania, jakim jest zamiar stworzenia nowoczesnego systemu oświaty polskiej za granicą i oświaty polonijnej.
Opinia została sformułowana i jednogłośnie przyjęta na Walnym Zgromadzeniu członków TKOP w Danii
w dn. 8 listopada 2009.
