Języki ojczyste w Danii

Języki ojczyste w Danii


30 – lecie języków ojczystych w Danii

1976 r.

30 lat temu, 8 marca 1976 roku ukazało się w Danii pierwsze rozporządzenie (Undervisningsministeriets bekendtgørelse nr. 179 af 8. marts 1976),  dotyczące nauczania języków ojczystych dwujęzycznych uczniów.

Rozporządzenie dawało prawo do uczenia się języka ojczystego obcojęzycznym dzieciom mieszkającym w Danii lub przebywającym w tym kraju od nie mniej niż 6 miesięcy.Celem rozporządzenia było m.in. ułatwienie im ewentualnego powrotu do kraju pochodzenia. Grupy uczniowskie nie mogły liczyć mniej niż 12 uczniów. Nauka miała odbywać się poza czasem szkolnym w wymiarze od 3 do 5 godzin tygodniowo.

 1984 r.

Ukazuje się drugie rozporządzenie dotyczące języków ojczystych z 20 listopada 1984 (Undervisningsministeriets bekendtgørelse af 20. november 1984), w którym cofa się uprawnienie do pobierania nauki języka ojczystego dzieciom z klas zerowych. Zamiast określenia „kraj pochodzenia ucznia” pojawia się termin „kraj pochodzenia rodziców” (§.14). Zostaje przeformułowany cel nauki z ewentualnego powrotu ucznia na ułatwienie mu pobytu w kraju rodziców.

 2001r.

Pojawia się trzecie rozporządzenie w sprawie języków ojczystych, które wchodzi w życie w  sierpniu 2001 roku (Undervisningsministeriets bekendgørelse nr. 536 af 12 juni 2001). Zostaje utrzymana liczba uczniów w grupie, ale liczba godzin może zostać ograniczona do dwu. Zaleca się zatrudnianie nauczycieli ze szczególnymi kwalifikacjami, chociaż nie precyzuje się bliżej, co oznaczają (§ 5). Wprowadza się też dalsze ograniczenia w korzystaniu z prawa do nauki języka ojczystego związane z pochodzeniem każdego z rodziców dziecka i czasem jego pobytu w Danii. Zostaje zmieniony tryb, w jakim oferuje się nauczanie języka ojczystego z obligatoryjnego na dobrowolny. Zaprzestaje się centralnej refundacji komunom kosztów nauczania.

2002r.

W czwartym rozporządzeniu precyzuje się kraje pochodzenia uczniów, którzy mają prawo korzystać z nauki języka ojczystego. Jest to rozporządzenie z czerwca 2002 roku (Bekendtgørelse om folkeskolens modermålsundervisning af børn fra medlemsstater i den Europæiske Union…Nr.618 af 22.juli 2002). Z prawa do nauki języka kraju pochodzenia mogą korzystać dzieci, których rodzice pochodzą z  krajów Unii Europejskiej i krajów z nią stowarzyszonych umowami o współpracy (Norwegia, Islandia), Wyspy Owcze i Grenlandia. Sformułowano też cele nauki, którymi są wiedza i umiejętności rozumienia języka mówionego i pisanego oraz posługiwania się nim w mowie i piśmie.Nauczanie powinno podnieść świadomość językową ucznia i ułatwić mu wgląd w kulturę kraju pochodzenia. Znajomość języka ojczystego może pomóc uczniowi przy powrocie do kraju pochodzenia, ale też wzmocnić jego  rozumienie wielonarodowości.

listopad 2006

„O Ty, duński języku, Ty jesteś głosem mojej matki, jej błogosławieństwem w moim sercu”.

Cytatem ze znanej pieśni Andersena Przewodniczący Głównego Zarządu KLF, Jan Trojaborg, rozpoczął konferencję zorganizowaną przez Związek Nauczycieli Kopenhaskich.Konferencja poświęcona została nauczaniu języków ojczystych, znaczeniu języka ojczystego dla świadomości swoich korzeni u etnicznych mniejszości w Danii oraz zależnościom pomiędzy korzystaniem z oferty nieodpłatnej nauki a wynikami osiąganymi przez uczniów dwujęzycznych w szkolnym procesie dydaktycznym.

W konferecji wzięła udział prof. Anne Holmen z Duńskiego Uniwersytetu Pedagogicznego, która stanowczo opowiedziała się za utrzymaniem języków ojczystych jako bezpłatnej oferty oraz zdemaskowała mity o jej  niskiej, pedagogicznej jakości.

Konferencja miała bezpośredni związek z planowaną likwidacją bezpłatnego nauczania dla dzieci nie pochodzących z krajów unijnych. 

styczeń 2007

Ukazała się książka pod redakcją Marthy Sif Karrebæk. „Tosprogede børn i det danske samfund” (Dwujęzyczne dzieci w duńskim społeczeństwie), będąca dopełnieniem książki z 1993r „Tosprogede børn i Danmark” autorstwa Anne Holmen i Jensa Normanna Jørgensena.

Najważniejsza konkluzja obecnego opracowania jest taka, że dwujęzyczność absolutnie nie stanowi jakiegokolwiek ciężaru dla ucznia, mogącego opóźnić jego rozwój. Jest jedynie narzędziem politycznej żonglerki we wpływaniu na nastroje duńskiego społeczeństwa wobec cudzoziemców. Dwujęzyczne dzieci niczym nie różnią się od swych duńskich kolegów zatem nieporozumieniem jest próba pozbawienia tych dzieci nauki swego ojczystego języka.

.